Sigortasız fındık üreticisi devlet desteğinden yararlanamıyor.
Türkiye'nin önemli tarım ürünlerinden biri olan fındık, bu yıl tarihinin en büyük don afetlerinden biriyle karşı karşıya kaldı. Ancak üreticiler yalnızca doğanın değil, yasal engellerin de mağduru olmuş durumda. Tarım sigortası yaptırmamış olan çiftçiler, 2090 Sayılı Doğal Afet Yasası kapsamında devlet desteğinden yararlanamıyor. Bu durum, üreticilerin büyük çoğunluğunu çaresiz bırakıyor.
“GÖKTAŞI DÜŞMEDİKÇE YARDIM YOK”
Ordu Ziraat Odası eski Başkanı ve Ulusal Fındık Konseyi eski Başkan Vekili Onur Şahin'in yaptığı açıklamalara göre, mevcut mevzuat yalnızca tarım sigortası kapsamı dışındaki afetlerde devlet yardımına kapı aralıyor. Şahin bu durumu şu cümleyle özetliyor:
“Tarım sigortası yaptırmamış bir üretici, devlet yardımından yararlanmak için fındık bahçesine göktaşı düşmesini beklemek zorunda. Çünkü bu afet türü sigorta kapsamında değil!”
GEÇMİŞTE YARDIM VARDI
2004 yılında yine büyük bir don afeti yaşanmış, üreticilere 2090 Sayılı Yasa kapsamında maddi yardım yapılmıştı. Ancak 2005’te yürürlüğe giren 5363 Sayılı Tarım Sigortaları Kanunu ile birlikte, tarım sigortası yaptırmayan üreticilerin bu yasadan faydalanması engellendi. Bu durum, afet yaşayan sigortasız üreticilerin tüm haklarını elinden almış oldu.
YASAL BOŞLUK, ÜRETİCİYİ MAĞDUR EDİYOR
Şahin, yaşanan durumun yalnızca yasal bir sıkışmışlık olmadığını, aynı zamanda sosyal bir adaletsizlik doğurduğunu belirtiyor.
“Tarım sigortasına devlet %70 prim desteği veriyor, evet. Ama bu hak, üreticinin karşılıksız devlet desteği alma hakkını ortadan kaldırmamalı. 2090 sayılı yasa şu an bir hayalet yasa haline gelmiş durumda.”
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ MASADA
Şahin, üreticilerin zararının hafifletilmesi için hükümete ve Tarım Bakanlığı’na şu 5 maddelik acil eylem planını öneriyor: 2090 Sayılı Yasa yeniden işler hale getirilmeli. 2025 ürün sezonuna özel bir düzenlemeyle, sigortasız üreticilerin de bu yasadan faydalanması sağlanmalı. İl ve ilçe hasar tespit komisyonları acilen kurulmalı.
Ziraat Bankası ve diğer kamu bankalarına borçlu üreticilerin anapara ve faizleri faizsiz olarak 2026 yılına ertelenmeli.
Özel bankalardan alınan tarım kredileri için de temerrütsüz yapılandırma yapılmalı.
2024 yılına ait ve 2025 içinde ödenecek tarımsal destekler, öne çekilerek en kısa sürede ödenmeli.
2025 yılı destek ödemeleri, 6 ay öne alınarak 2025 yılının ikinci yarısında çiftçilere ulaştırılmalı.
ZİRAİ DON AFETİ SIRADAN BİR DURUM DEĞİL
Tarım Bakanı’nın da “Tarihimizin en büyük zirai don olaylarından biri” ifadesini kullandığını hatırlatan Şahin, bu afete sıradan bir kriz gibi yaklaşılmaması gerektiğini belirtti. Yasal ve idari düzenlemelerin gecikmeden yapılması gerektiğini vurguladı.
