Bu günlerde, bana en çok sorulan 'Dolar daha artacak mı'' sorusudur
Bu günlerde, bana en çok sorulan 'Dolar daha artacak mı'' sorusudur.
Elinde TL olan insanımız korkuyor. TL her gün değer kaybediyor. Yılların birikimi yok oluyor. Haklı olarak, sorular yağmur gibi yağıyor.
Ödemler dengesi bilançosu hakkındaa elimde yeterli bilgi olsa, doğruyu hesaplamak mümkün. Vereceğim cevap, belli kriterlere dayanan tahminden öte geçemiyor.
Merkez bankası politika faizini indirmeden önce, bankalardaki toplam mevduatın yüzde 53'ü döviz tevdiat hesaplarından oluşuyordu. Dün itibariyle bu oran yüzde 61 seviyesine çıktı. Bunun anlamı şudur. Bankada TL üzerinden tasarruf hesabı olanlar döviz satın aldılar. TL mevduat dövize dönmüş oldu.
Geride kalan TL mevduat, Emekli Müsteşar Necdet Topçuoğlu gibi idealistlere ait. Onlar, asla TL den vaz geçmezler. Olaylar ile ilgilenmeyen ev hanımları ve ihtiyarlar da parasını vadeli mevduatta tutuyor. Bir de ticari ve mali işler için nakit tutma ihtiyacı var ki, bankaların yüzde 39 TL mevduatını oluşturuyor. Bu paranın, dolara dönmesi olası görünmüyor.
Kurlardaki artış, ithalatı bıçak gibi kesti. İthalatçı, kurların durulmasını bekliyor. Acil işler hariç, yeni mal ithalatı için, dolar talep etmiyor. Büyük ihtimalle Aralık ayında ülke cari fazla verecek. Cari fazla, döviz arzında artışa olanak tanıyor.
Yurt dışına seyahat edecek Türkler de, beklemeye girdi. Aciliyet dışında, yurt dışına çıkılmıyor. Vatandaş bekliyor. Seyahat amacıyla dolar talebi de yok mertebesine düşü.
Ülkede sıcak para kalmadı. Bıyıklı yabancı dediğimiz, kökü Türk, pasaportu yabancı olanların 20 milyar dolarlık sermaye piyasasında paraları var. Onların ülkeden çıkma gibi niyetleri yok. Zira, dolar bazında Borsa İstanbul çok düşük kaldı. Borsa 100 Endeksi 4 binlere ulaşmadan zararları karşılanamıyor. Hazine bonosuna yatırım yapanlar ise, sermayelerinin yarısını kaybettiler. Zarar büyük. Dolar talepleri şimdilik yok.
Bu durum karşısında, kurları artırcak döviz talebi sonlanmış görülüyor. Ancak, spekülatör, 16 Aralık günü toplanacak Para Piyasası Kurulunda alınacak kararı bekliyor.
Eğer, politika faizinde düşme devam ederse, kurların artması mümkün. Bana göre, siyasi otorite bu riski göze alamaz. Zira, yürüyen ve büyüyen ekonomiye çomak sokmanın halk nezdinde itibar kaybına neden olduğu yaşanarak anlaşıldı.
Dağdaki çoban dahi, faiz artırımı yapıldığı taktirde, kurların düşeceğini biliyor. Siyasi söylemlere bakılırsa, faizin artması olası görünmüyor. Sabit tutabilirler. Nitekim Merkez Bankası yetkilileri ''Faizin düşmesine alan kalmadı'' diye beyanat veriyorlar. Ayın 16 sında politika faizi sabit tutulduğu taktirde, spekülatif talep sonlanacak ve kar satışları başlayacaktır. Kar satışları dolar kurunu, 12 liranın altına düşürebilir.
Sonucu anlamak için ayın 16 sında alınacak kararı bilmek lazım. Batıda, uygulanacak ekonomi politika hakkında vatandaşın görüşü alınır ve aydınlatıcı malumat verilir. Spekülasyona yer bırakılmaz.
Malesef ülkemizde, vatandaşın beklentilerinin önemsenmediği bir dönem yaşanıyor.
