Nevruz Bayramı'nı her sene duyarım ama hiç kutlamadım
Nevruz Bayramı'nı her sene duyarım ama hiç kutlamadım. Ne olduğunu da hep kulaktan duyma öğrenmiştim. Biraz araştırmak istedim. Kökenini, neden kutlandığını, kimlerin kutladığını araştırdım. İsmi Farsça'dan ve yeni gün anlamına geliyor. Nevruz'un tarihsel kökeni tahmin ettiğimden çok eskiye dayanıyor. Indo-iranlıların 15000 yıl öncesinde avcı toplayıcı yaşam tarzından yerleşik yaşam tarzına geçişi temsil ediyormuş. Bundan 12 yüzyıl sonra Pers imparatoru Büyük Darius, yeni inşa ettiği sarayda Nevruz'u kutlamış.
Benim için en enteresan olan yanı ise, bir din ya da ırk tarafından sahiplenen bir bayram olmaması. Yirmiden fazla ülkede kutlanan Nevruz, Müslüman'dan Hristiyan'a, Türk'ten Kürt'e, Çin'den Arap'a, Rus'tan Afgan'a kadar her çeşit dine, dile, ırka temas ediyor. Muhtemelen bu kadar zengin kültürü birbiri ile buluşturduğu için Birleşmiş Milletler 2010 yılında 21 Mart gününü Nevruz Bayramı olarak belirlemiş. Nevruz her millette farklı manalar ile kutlansa da aslında çoğu millet için yeni başlangıç günü olarak görülür. Türk mitolojisi için Ergenekon'da demirden dağı eritilen gündür, kimi toplumlarda yeni yılın ilk günü kimi toplumlarda baharın ilk günüdür. Ben tarihsel olarak çıkış noktasının baharın ilk günü olduğu düşüncesindeyim. Takvimin olmadığı dönemlerden bu yana kutlandığını düşünürsek, her yıl aynı gün de kutlanması zor bir ihtimal. Ama ekinoks dönemine denk gelmesi insanların bahar kutlaması olduğunu kanıtlar nitelikte. 21 Mart gününde kuzey yarım kürede gece ve gündüz eşit sürelerde olur ve 21 Haziran'a kadar günler uzamaya devam eder. Bu yüzden 21 Mart Dünya yörüngesine bağlı olarak kuzey yarım kürede baharın başlangıcıdır.
Bizim ülkemizde her şeyde olduğu kadar Nevruz'da da siyasi bir yan vardır. Kimi Nevruz sadece kendine aitmiş gibi davranır, kimi Nevruz'u bir terör propagandası olarak kullanır ve diğer insanları Nevruz'dan soğutur. Neredeyse, eski dünyanın (Asya, Avrupa, Afrika) kuzeyinde bulunan her dile, her ırka, her dine temas eden bu günü bile paylaşamıyoruz biz. Ülke olarak birbirimize alışamadık hala. Birbirini kıskanan kardeşler gibi didişip duruyoruz. Ben mesela Nevruz'u hiç kutlamadım, bilmedim. Ama artık Nevruz benim için de yeni doğuşun, baharın simgesi haline geldi. Umudun, güneşin geldiği nice Nevruz'lara.
